นิทรรศการภาพถ่ายประกวด

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร(องค์การมหาชน)

ข้าวเม่ากับวิถีชีวิตหญิงไทยของดีที่ควรอนุรักษ์ (Shredded Rice Grain)

223-30

คำอธิบายภาพ :

คนไทยในสมัยก่อนเมื่อถึงกลางเดือนสิบ ชาวไทยในชนบทดดยเฉพาะผู้ที่มีอาชีพทำนาจะมีประเพณีอย่างหนึ่งซึ่งเป็นที่ นิยมกันแทบทุกหมู่บ้าน นั่นคือการทำข้าวเม่า ในสมัยโบราณวิธีการทำจะเริ่มจากการนำข้าวเปลือกส่วนมากจะใช้หัวพันธุ์ข้าว เหนียว หลังระยะน้ำนมมาคั่วและนำมาตำด้วยสากมือให้แบนและฝัดเอาเปลือกออก ซึ่งวิธีการนี้จะใช้แรงมากแต่ผลิตได้น้อยเมื่อเทียบกับแรงที่เสียไป ยุคต่อมาจึงมีการพัฒนาวิธีการทำข้าวเม่า โดยการใช้ครกกระเดื่องและใช้เท่าเหยียบเพื่อเป็นการช่วยผ่อนแรงและผลิตได้ มากขึ้นอีกด้วย สำหรับในปัจจุบันการทำข้าวเม่าจะเปลี่ยนมาเป็นใช้มอเตอร์ไฟฟ้าบังคับสากตำ ขึ้นลงเองแล้วก็ตาม เช่นชาวบ้านยาง อ.เสาให้ จ.สระบุรี แต่สำหรับที่บ้านนาดดน ต.ขามเฒ่า อ.เมือง จ.นครพนม ชาวบ้านที่นี่ยังใช้วิธีการแบบเหยียบครกกระเดื่องซึ่งเป็นวิธีด้งเดิม โดยก่อนที่จะทำให้แบนจะใช้ครกกระเดื่องตำ เขาจะนำมาคั่วในกระทะใบใหญ่ให้ข้าวสุกก่อน ซึ่งกระบวนการนี้จะใช้ผู้หญิงเป็นแม่บ้านเป็นผู้ดำเนินการ นับเป็นอีกบทบาทหนึ่งของหญิงไทยซึ่งเป็นวิถีชีวิตที่หาดูได้ยาก สมควรอนุรักษ์ไว้สืบไป

ผู้ถ่ายภาพ : นายนาวิน นาคนาคา
สถาบันการศึกษา : -
ถ่ายเมื่อ : 8 มกราคม 2544 สถานที่ บ้านโดน ต.ขามเฒ่า อ.เมือง จ.นครพนม
เทคนิค : -

Comments are closed.